«Αν ήμουν ψάρι στο βυθό…»

Και το ταξίδι μας στη θάλασσα και το βυθό της συνεχίζεται…

Οι δραστηριότητες του προγράμματος, που υλοποιήθηκαν τον περασμένο μήνα από τους μαθητές και τις μαθήτριες της Στ΄ τάξης και οι οποίες εμπλούτισαν την καθημερινή μαθησιακή μας διαδικασία, ήταν οι εξής:

Δώσαμε χρώμα και άρωμα θάλασσας στην εξωτερική όψη της πόρτας της αίθουσάς μας, σχεδιάζοντας με θέμα το βυθό και τα πλάσματα που ζουν σε αυτόν.

 

Μετατρέψαμε την αίθουσα διδασκαλίας σε εργαστήριο, κάνοντας πειράματα και εξάγοντας τα συμπεράσματά μας γύρω από δύο θέματα που μας προβλημάτισαν:

Α) Πώς μπορούμε να καθαρίσουμε τη θάλασσα από μια πετρελαιοκηλίδα;

Β) Γιατί τα πλοία επιπλέουν;

Πείραμα 1ο

Για να απαντήσουμε στο πρώτο ερώτημά μας, κάναμε το παρακάτω πείραμα για το οποίο χρειαστήκαμε:

Υλικά:

• 1 μεγάλο γυάλινο δοχείο
• νερό
• μαγειρικό αλάτι
• βότσαλα και φύκια (που συλλέξαμε από την ακτή)
• λάδι
• χαρτοπετσέτα
• βαμβάκι
• 1 κουταλάκι

Διαδικασία:

1. Ρίξαμε μέσα στο μεγάλο γυάλινο δοχείο νερό, αλάτι, βότσαλα, φύκια και μια κουταλιά λάδι, έτσι ώστε να αναπαραστήσουμε μια μικρή θαλάσσια περιοχή μολυσμένη από πετρελαιοκηλίδα (στο πείραμά μας λάδι).

2. Στη συνέχεια προσπαθήσαμε να καθαρίσουμε το νερό από το λάδι χρησιμοποιώντας μια χαρτοπετσέτα, έπειτα βαμβάκι και τέλος ένα κουταλάκι.

Συμπέρασμα:

Συζητήσαμε για τις συνέπειες των πετρελαιοκηλίδων στο θαλάσσιο οικοσύστημα και τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να παρέμβουμε αποτελεσματικά σε μια τέτοια περίπτωση. Διαπιστώσαμε επίσης, ότι χρησιμοποιώντας το κουταλάκι ήταν εξαιρετικά δύσκολη και χρονοβόρα η διαδικασία απομάκρυνσης της πετρελαιοκηλίδας. Η χαρτοπετσέτα, αν και δεν απορρόφησε μεγάλη ποσότητα από το λάδι, με τη βοήθειά της όμως κατορθώσαμε να το συγκεντρώσουμε στην άκρη του δοχείου. Το βαμβάκι αποδείχτηκε το πιο αποτελεσματικό υλικό απορρόφησης του λαδιού. Συνεπώς, ο καλύτερος τρόπος καθαρισμού πετρελαιοκηλίδων είναι η χρήση απορροφητικών υλικών που μοιάζουν με το βαμβάκι.

Πείραμα 2ο

Για να απαντήσουμε στο δεύτερο ερώτημά μας σχετικά με το πώς επιπλέουν τα πλοία, πραγματοποιήσαμε το παρακάτω πείραμα σε 2 φάσεις:

Στην 1^η φάση χρειαστήκαμε:

Υλικά:

• 2 ποτήρια
• 1 αυγό άβραστο
• μαγειρικό αλάτι
• 1 κουτάλι

Διαδικασία:

1. Τοποθετήσαμε το άβραστο αυγό πρώτα στο ποτήρι με το νερό της βρύσης. Παρατηρήσαμε ότι αυτό κάθεται στον πάτο του μπουκαλιού.

2. Στη συνέχεια τοποθετήσαμε το αυγό στο ποτήρι που είχαμε ρίξει 10 κουταλιές αλάτι και παρατηρήσαμε ότι το αυγό επιπλέει.

Στη 2^η φάση χρειαστήκαμε:

Υλικά

• 1 ποτήρι
• 1 κομμάτι πλαστελίνη
• νερό
• μαγειρικό αλάτι

Διαδικασία

1. Πλάσαμε την πλαστελίνη σε μια μικρή σφαίρα και τη ρίξαμε μέσα στο ποτήρι με το αλατόνερο. Παρατηρήσαμε ότι κάθισε στον πάτο του ποτηριού.

2. Στη συνέχεια δώσαμε στην πλαστελίνη μορφή βάρκας, με μεγαλύτερη επιφάνεια, και την τοποθετήσαμε μέσα στο γυάλινο δοχείο που χρησιμοποιήσαμε στο προηγούμενο πείραμα. Παρατηρήσαμε ότι επιπλέει.

Συμπεράσματα:
α ) Ανακαλύψαμε τη δύναμη της άνωσης που ασκεί το νερό στα στερεά σώματα και τα ωθεί προς τα πάνω.

β) Επίσης διαπιστώσαμε το ρόλο που παίζει το αλάτι (πυκνότητα του θαλασσινού νερού) στην άνωση αλλά και η μορφή του στερεού σώματος. Πιο συγκεκριμένα, η πλαστελίνη σε μορφή σφαίρας, λόγω της μικρής επιφάνειας, δεν επιπλέει. Αντιθέτως, όταν πλάσαμε την πλαστελίνη σε μορφή βάρκας με μεγαλύτερη επιφάνεια, παρατηρήσαμε ότι αυτή επιπλέει. Άρα για το καλύτερο αποτέλεσμα πρέπει να υπάρχει ένας συνδυασμός πυκνότητας του νερού και επιφάνειας του στερεού σώματος.

γ) Έτσι και τα μεταλλικά πλοία, παρότι μπορούν να ζυγίζουν πολλές χιλιάδες τόνους, δε βουλιάζουν αλλά επιπλέουν στην επιφάνεια της θάλασσας.

Αφορμή για την ενασχόληση με τα συγκεκριμένα πειράματα αποτέλεσε η επίσκεψη στην Ιστοσελίδα www.helmepa.gr

Με όλες τις παραπάνω δραστηριότητες καταφέραμε να προάγουμε τη διαθεματικότητα και να συνδέσουμε τις εργασίες μας με το μάθημα της Φυσικής και των Εικαστικών.

Οι μαθητές και οι μαθήτριες της Στ΄τάξης

Η δασκάλα Νούλα Ελένη